Z cyklu muzea morskie/jednostki muzealne ... cz. 22 - Kleines Torpedoschnellboot Nr 961

Kleines Torpedoschnellboot Nr 961  – jeden z małych kutrów torpedowych projektu 131 (zwanego także typem Libelle – pol. Ważka) jakie w latach 1974 – 1977 zostały zbudowane dla Volksmarine przez stocznie: VEB Schiffswerft w Rechlin (kadłub) i Peenewerft w Peenemünde (wyposażenie) w celu zastąpienia w służbie starszych kutrów typów: Iltis (projekt 63) i Hydra (projekt 68). Łącznie powstały aż 34 jednostki, z których 4 oznaczone numerami 131.1 – 131.4 było prototypami a 30 o numerach 131.401 – 131.430 jednostkami seryjnymi. Głównym przeznaczeniem kutrów projektu 131 było zwalczanie okrętów nieprzyjaciela, stawianie min oraz transport i desant grup rozpoznawczo – dywersyjnych. Ze względu na swoją lekką konstrukcję (kadłub z aluminium) okres zimy jednostki spędzały na lądzie. W szeregach Volksmarine kutry początkowo wchodziły w skład Brygady Lekkich Kutrów Torpedowych podzielonych na trzy Dywizjony, każdy po 10 jednostek. Od 1976/1977 roku „KTS-y” operowały w ramach 6 Flotylli z bazą w Dranske, tworząc dwie brygady, każda po 15 kutrów (7 Brygada Lekkich Kutrów Torpedowych – jednostki o nr.: 911-915, 931-935, 951-955; 9 Brygada  Lekkich Kutrów Torpedowych – jednostki o nr.: 921-925, 941-945, 961-965). W 1986 roku, w rejonie wyspy Hiddensee jeden z kutrów o numerze taktycznym 945 zatonął na skutek kolizji z małym okrętem rakietowym typu Osa I o numerze 734 (jedna ofiara śmiertelna) – jego wrak po wydobyciu z dna został uznany za nie nadający się do naprawy i trafił na złom. W momencie Zjednoczenia Niemiec służbę pełniło jeszcze 14 jednostek typu Libelle, które w niedługim czasie trafiły wpierw do rezerwy a po nieudanej próbie ich adaptacji na patrolowce zostały sprzedane na złom. Do chwili obecnej w roli eksponatów muzealnych przetrwały cztery kutry o nr.: 924, 925, 961 i 952 (patrz tabela poniżej).

*     *     *

Małe kutry torpedowe typu Libelle (Projekt 131)
Numer jednostki	W służbie	wycofanie	Ostatni numer taktyczny	Los
131.4	01.10.1974	20.04.1984	956	Jednostka testowa, zezłomowana
131.401	20.12.1974	01.07.1984	911	Zezłomowana
131.402	03.02.1975	01.07.1984	921	Zezłomowana
131.403	10.03.1975	10.05.1989	942	Zezłomowana
131.404	04.04.1975	10.05.1989	922	Zezłomowana
131.405	30.04.1975	24.07.1989	943	Zezłomowana
131.406	05.06.1975	24.07.1989	923	Zezłomowana
131.407	02.07.1975	24.07.1989	944	Zezłomowana
131.408	05.08.1975	31.05.1990	924	Eksponat Muzeum w  Dranske
131.409	23.08.1975	01.07.1984	915	Zezłomowany
131.410	23.09.1975	31.05.1990	925	Eksponat Muzeum w Rechlin
131.411	28.10.1975	10.05.1989	921	Zezłomowany
131.412	20.11.1975	10.05.1989	941	Zezłomowany
131.413	23.12.1975	01.07.1984	932	Zezłomowany
131.414	16.01.1976	01.07.1984	942	Zezłomowany
131.415	17.03.1976	01.07.1984	933	Zezłomowany
131.416	23.03.1976	01.07.1984	943	Zezłomowany
131.417	09.04.1976	01.07.1984	934	Zezłomowany
131.418	10.05.1976	01.07.1984	944	Zezłomowany
131.419	04.06.1976	01.07.1984	935	Zezłomowany
131.420	18.06.1976	16.10.1989	965	Zezłomowany
131.421	15.07.1976	30.06.1989	945/970	Zatonął po kolizji z małym okrętem rakietowym typu OSA, nr burtowy 734, 1 ofiara śmiertelna – Bernd Heise, wrak wydobyty i zezłomowany
131.422	20.08.1976	24.07.1982	961	Eksponat Muzeum w Dreznie
131.423	28.09.1976	16.10.1989	952	Eksponat Muzeum w Wilhelmshaven
131.424	02.10.1976	16.10.1989	962	Zezłomowany
131.425	09.11.1976	01.07.1984	953	Zezłomowany
131.426	09.11.1976	16.10.1989	963	Zezłomowany
131.427	05.01.1977	01.07.1984	954	Zezłomowany
131.428	31.03.1977	01.07.1984	964	Zezłomowany
131.429	31.03.1977	01.07.1984	955	Zezłomowany
131.430	31.07.1977	01.07.1984	965	Zezłomowany

*     *     *

Dane techniczne
Wyporność:	wariant torpedowy: 32,52 t.
	wariant torpedowo – minowy: 35,16 t.
	wariant torpedowy + oddział nurków bojowych: 33,94 t.
Wymiary (d. x. sz. z.):	18,96 x 4,42 x 1,74 m
Kadłub:	typ: pojedynczy
	materiał: aluminium
Napęd:	3 x 12 cylindrowe silniki wysokoprężne M50F3 do F-7 (2 na dziobie / 1 na rufie) o łącznej mocy 3.600 BHP / 2.647,8
	3 wały zakończone 3 trójłopatowymi śrubami
Stery:	2
Prędkość:	minimalna: 8 w.
	marszowa: 32 do 38 w.
	maksymalna 48 w.
Zasięg:	300 Mm
Autonomiczność:	4 dni
Dzielność morska	do stanu morza 6, dla prędkości >30 w do stanu morza 4 i temperaturze powietrza + 3˚C
Wyposażenie pomocnicze:	1 generator 2VD8
Wyposażenie elektroniczne / nawigacyjne:	radar TRS 222
	celownik do strzelań torpedami: TZE
	radionamiernik ARP-58SB lub ARP-58SW
	system rozpoznania IFF SRZO-2
	radiostacje: 1 x R130D, 2 x VHF R619/2
	rejestrator pokładowy: BAG MAK 2s
	urządzenie do wyliczania pozycji: AP-3M-204
	żyrokompas: Gradus 2/2M
	kompas magnetyczny: KI 13
	log: LG-6M
Uzbrojenie:	1 x II armata automatyczna DL2V23 (zmodyfikowana radziecka armata ZU-23) kal 23 mm umieszczona na rufie
	2 x I, umieszczone pod głównym pokładem na rufie wyrzutnie torped kal. 533 mm strzelające torpedami Typu 53/39PM lub 53/56W
	2 x I burtowe wyrzutnie min Typu UDM
Gotowość do użycia broni:	strzelanie z armaty do stanu morza 3 i prędkości ca 32 w.
	wystrzeliwanie torped do stanu morza 4, optymalny dystans strzelań 20 kabli, 3.704 m
	Stawianie min do stanu morza 6
Pojemność zbiorników:	balast: ? m3
	paliwo: ? t.
Załoga:	5 os.

*     *     *

Bibliografia

https://www.parow-info.de/f/fd/131.html

http://www.foerderverein-museums-schnellboot.de/s-boote/volksmarine/libelle.htm

*     *     *

Poniżej: Kleines Torpedoschnellboot Nr 961 eksponat Muzeum Wojskowo-Historycznego Bundeswery w Dreźnie (aby powiększyć kliknij na zdjęcie).