Z cyklu muzea morskie/jednostki muzealne ... cz. 21 - MARDER

MARDER (pol.: Kuna) – niemiecki miniaturowy pojazd podwodny, będący rozwinięciem wcześniejszego pojazdu o kryptonimie NEGER (pol.: Murzyn). W obu przypadkach konstrukcja pojazdu oparta była na odpowiednio zmodyfikowanej i nieco powiększonej torpedzie G7e (usunięto głowicę bojową oraz dodano stanowisko dla operatora, który kontakt ze światem zewnętrznym utrzymywał za pomocą półkolistej pleksiglasowej osłony), która przenosiła pod swoim kadłubem pojedynczą torpedę G7e. W odróżnieniu od swojego poprzednika pojazd typu MARDER wyposażony został w 200 kg zbiornik sprężonego powietrza umieszczony bezpośrednio za siedzeniem pilota natomiast w jego części dziobowej znalazł się zalewany 30 litrowy zbiornik, który o 63 cm zwiększył długość jednostki pływającej (długość całego pojazdu po modyfikacjach wyniosła łącznie 8,3 m). Po tych modyfikacjach wzrosła też sama wyporność pojazdu Marder która wyniosła 5,5 tony (dla pojazdu Neger było to 5 ton). Dzięki tym modyfikacjom Marder zdolny był do zanurzania się na głębokość ca. 30 metrów, przy czym czas jego pobytu pod wodą był mocno ograniczony (przy założeniu, że do zanurzenia potrzebne było ca. 10 kg sprężonego powietrza pojazd mógł wykonać około 20 zanurzeń). Prędkość pojazdu wahała się od 1,5 węzła w zanurzeniu do nieco ponad 4 węzłów na powierzchni. Kokpit operatora / pilota składał się z pleksiglasowej kopuły z możliwością zamknięcia jej od wewnątrz za pomocą klucza służącego do obracania metalowego pierścienia włazu (pierścień po dociśnięciu przyciskał gumową uszczelkę kopuły zapewniając jej wodoszczelność). Dodatkowo na wyposażenie kokpitu oprócz mechanizmów sterowania pojazdem wszedł wskaźnik głębokości ze skalą do 30 metrów oraz umieszczona w lewej części kokpitu wyskalowana od +15˚ do -15˚ poziomica, która służyła do orientacji w warunkach przebywania pod wodą. Poza ww. w kokpicie znalazły się też wskaźniki ciśnienia: w zbiorniku ciśnieniowym, zbiorniku tlenu jak i w samym kokpicie. Operator pojazdu zaopatrywany był w mieszaninę tlenu za pośrednictwem gumowej rurki – po otwarciu zaworu mieszanka ta przepływała przez czynnik oczyszczający, natomiast zużyte powietrze odprowadzane było na zewnątrz przez niewielką dyszę. Dodatkowo na wyposażenie operatora tak jak to było na Negrze wchodziła maska tlenowa z myśliwców oraz dodatkowe zbiorniki z powietrzem. Co ciekawe na wielu zbudowanych Marderach montowane były części produkcji włoskiej (np. kompletny przedział silnikowy). Łącznie do maja 1945 roku zbudowano ca. 500 Marderów, z których pierwsze do linii trafiły w lipcu 1944 roku.

Wykorzystanie bojowe

Debiut Marderów miał miejsce w nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 roku, kiedy to 58 pojazdów (należały one do 362 Flotylli Sił Szturmowych) zaatakowało alianckie jednostki w rejonie Courseulles-sur-Mer. Po akcji do bazy powróciło zaledwie 17 pojazdów natomiast reszta została zniszczona przez nieprzyjaciela lub zatonęła na skutek defektów lub wypadków. W wyniku ich ataku, połączonego jednocześnie z atakiem łodzi wybuchowych Linse zatopiono: niszczyciel eskortowy HMS QUORN, trałowiec oraz ciężko uszkodzono: statek typu Liberty (7.219 ton), statek typu Empire/Park (7.000 ton) i przeznaczony do zatopienia w roli sztucznego falochronu krążownik lekki HMS DURBAN.

W nocy z 16 na 17 sierpnia wykonano ostatni atak przeciwko siłom inwazyjnym, w którym uczestniczyły łącznie 42 Mardery, które dwukrotnie trafiły pełniący rolę sztucznego falochronu dawny francuski pancernik COURBET oraz zatopiły dwie małe jednostki: okręt pomocniczy HMS FRATTON (jednostka przenosząca balon zaporowy) oraz barkę desantową LCT. Tym razem z akcji nie powróciło 26 z 42 wysłanych jednostek.

Na początku września 30 Marderów zaatakowało alianckie siły inwazyjne w rejonie Rivery Francuskiej nie odnosząc jednak żadnych sukcesów a tracąc łącznie 14 jednostek. Dalsze ataki Marderów na tym obszarze działań zostały udaremnione przez aliantów, którzy 10 września nalotem na bazę w Vertimiglia zniszczyli pozostałe jednostki

*     *     *

Dane techniczne:
Wyporność:	5,5 tony
Wymiary:	długość: 8,3 m
	szerokość: 0,53 m
	średnica: 0,53 m
Napęd:	baterie akumulatorów zasilające silnik elektryczny o mocy 8.8 kW napędzający czteropłatową śrubę,
Prędkość:	na powierzchni: 4.2 węzła (maks.)
	w zanurzeniu: 1,5 węzła
Zasięg:	40 Mm przy prędkości 3 węzłów
Zanurzenie:	maksymalne: 30 metrów
Uzbrojenie:	podczepiana pod kadłubem pojedyncza torpeda G7e
Załoga:	1 os.

*     *     *

Bibliografia:

Lawrence Paterson – Desperaci Dönitza Niemieckie żywe torpedy i bezzałogowe łodzie podwodne, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2008

http://uboat.net

www.uboataces.com

*     *     *

Poniżej: pojazd Marder stanowiący eksponat Muzeum Wojskowo – Historycznego Bundeswehry w Dreźnie, Drezno sierpień 2023 r., zdjęcia: Łukasz Błaszczak (aby powiększyć kliknij na zdjęcie).