W obiektywie shipspottera czyli z migawką nad portową sadzawką: Z cyklu muzea morskie/jednostki muzealne ... cz. 24 - HM LCT 7074

czwartek, 6 czerwca 2024

Z cyklu muzea morskie/jednostki muzealne ... cz. 24 - HM LCT 7074 - weteran D-Day

HM LCT 7074 – brytyjska barka desantowa do przewozu czołgów typu LCT Mk.III, ostatni przedstawiciel tego typu w Wielkiej Brytanii (w trakcie wojny zbudowano łącznie 235 jednostki tej wersji). Nasz bohater powstał w brytyjskiej stoczni R & W Hawthorn, Leslie & Co. Ltd. w Hebburn nad rzeką Tyne, pod numerem budowy 677. Wodowanie jednostki miało miejsce 4 kwietnia 1944 roku, zaś dwa dni później, 6 kwietnia podniesiono na niej banderę. Łączny czas budowy barki wyniósł 3 miesiące, zaś jej koszt zamknął się w kwocie ówczesnych 28 tyś £ (obecnie byłby to koszty powyżej 1 mln. £). Dowódcą jednostki został zaledwie 20-letni Sub-Lieutenant John Baggot RNVR (trochę młodszy od niego był jego zastępca Sub-Lieutenant Philip Stephens). Pierwszy okres służby HM LCT 7074 to okres problemów z silnikami, które wymuszały ciągłe wizyty w stoczni. Ostatecznie po ich rozwiązaniu, 9 maja jednostka przybyła do Great Yarmouth, gdzie dołączyła do składu 17 Flotylli Barek Desantowych do Przewozu Czołgów (17th LCT Flotilla). 22 maja cała flotylla opuściła Great Yarmouth kierując się na wody rzeki Orwell w hrabstwie Suffolk, skąd następnie udała się do Felixstowe, gdzie 2 czerwca załadowała na swoje pokłady czołgi. 5 czerwca 17 Flotylla opuściła ww. port udając się w stronę wybrzeży Normandii, wchodząc obok czterech innych flotylli w skład Grupy Szturmowej L2 (część tzw. zgrupowania „Force L”), która miała za zadanie wspierać lądowanie brytyjskich i kanadyjskich wojsk w sektorach Sword, Juno i Gold. 17 Flotylla wraz z 6 Flotyllą, wchodziła w skład Dywizjonu H i transportowała na swoich pokładach czołgi należące do 7 Brytyjskiej Dywizji Pancernej – słynne „Szczury Pustyni, które miały być dostarczone na plażę Jig (rejon wioski Asnelles-sur-Mer) w sektorze Gold, późnym wieczorem 6 czerwca. HM LCT 7074 dotarł na miejsce nocą z 6 na 7 czerwca ale ze względu na panujące warunki pogodowe oraz opóźnienia w wyładunku wcześniejszych rzutów dostarczył swój ładunek[1] na brzeg dopiero o godzinie 09:30 siódmego czerwca. Ponieważ w trakcie wykonywania tego manewru barka weszła dość głęboko na plażę a w międzyczasie zaczął się odpływ nie mogła z niej zejść aż do czasu nadejścia głębokiej wody. Przez ten czas załoga barki rejestrowała z jej pokładu odgłosy walk na brzegu a po ich wygaśnięciu udała się na brzeg odwiedzając wioskę Asnelles-sur-Mer, gdzie w miejscowej gospodzie z tubylcami wzniosła toast szampanem za powodzenie alianckich wojsk. Wieczorem na pokład barki załadowano 200 jeńców z 716 Dywizji Piechoty Wermachtu, których następnie na prośbę Johna Baggota przekazano na większą jednostkę LST (było to spowodowane brakiem odpowiedniej liczby załogi do pilnowania „pasażerów”). Ostatecznie 8 czerwca HM CLT 7074 rozpoczął rejs powrotny, docierając do Southampton następnego dnia. 12 czerwca jednostka z powrotem powróciła pod brzegi Normandii, transportując na swoim pokładzie amerykańskich spadochroniarzy. 15 czerwca ponownie transportowano amerykańskich żołnierzy, po czym nastąpiła przerwa w rejsach, spowodowana pożarem w siłowni, w wyniku którego obrażenia odniosło czterech członków załogi. Wypadek ten okazał się być zbawienny dla HM LCT 7074, gdyż jednostka uniknęła niszczycielskiego sztormu, który uszkodził wiele jednostek LCT. Po remoncie, w okresie od lipca 1944 do lutego 1945 roku barka kursowała na różnych trasach łączących Southampton i Dover z portami północnej Francji, przewożąc na swoim pokładzie zaopatrzenie dla walczących wojsk. W późniejszym okresie HM LCT 7074 pływała z zaopatrzeniem do belgijskich portów a jednym z jej ostatnich ładunków była para mobilnych dźwigów [2], które 3 marca 1945 roku dostarczyła do Antwerpii. Ponieważ wojna w Europie zbliżała się do końca HM LCT 7074 jako jedna z trzech jednostek LCT została wybrana do konwersji na jednostkę wsparcia (tzw. Naval Service Craft(L)) dla sił operujących na wodach Pacyfiku przeciwko Cesarstwu Japonii. 8 kwietnia barka przybyła do Portsmouth (była to jej pierwsza i ostatnia wizyta w tym porcie przed rokiem 2014), gdzie następnie przeszła konieczne prace adaptacyjne (skrócono rampę, zakryto pokład ładunkowy, utworzono warsztaty oraz magazyny dla części zapasowych a na dziobie zainstalowano 12 tonowy dźwig). Po konwersji jednostka zmieniła też oznaczenia na NSC(L) 19 ale nie zdążyła już wziąć udziału w wojnie przeciwko Japonii. Po wojnie na fali powojennych redukcji sił zbrojnych jednostka została wycofana ze służby i niechybnie skończyłaby pod palnikami, gdyby nie członkowie Merseyside Masters Mariner`s Club z Liverpoolu, którzy poszukiwali dla siebie swojej stałej siedziby. W poszukiwaniach sponsorów dla tego przedsięwzięcia członkom klubu udało się pozyskać dwóch byłych wysokich stopniem oficerów Royal Navy tj. admirała Sir Pearcy Noble`a i admirała Sir Maxa Hortona. Dzięki ich kontaktom w lutym 1947 roku doszło do kupna / sprzedaży dawnego HM LCT 7074, który otrzymał nową nazwę LANDFALL i po niezbędnej przebudowie 21 września 1948 roku rozpoczął swoją działalność jako klub cumując w Canning Dock w Liverpoolu. W 1968 roku rosnące koszty utrzymania oraz malejąca liczba członków klubu, spowodowała, że jednostka została oddana w zarząd spółce Compass Catering prowadzonej przez dwóch lokalnych biznesmenów Georga Evansa i Colina Peersa, którzy przekształcili ją w klub nocny (z dyskoteką i podświetlaną szklaną podłogą do tańca). W marcu 1971 roku, w związku z wypowiedzeniem umowy na cumowanie w dotychczasowym miejscu LANDFALL został przemieszczony do Salthouse Dock. Nie była to jedyna zmiana, bowiem wkrótce potem Merseyside Master Mariners Club sprzedało jednostkę spółce Compass Catering. W roli klubu nocnego dawny HM LCT 7074 funkcjonował aż do roku 1990, w międzyczasie zmieniając miejsca swojego cumowania, co było związane ze zmianami zachodzącymi w układzie Liverpoolskich doków. Pod koniec 1990 roku jednostkę nabył niezależny Fundusz Ochrony Okrętów Wojennych (Warship Preservation Trust), posiadający już w swoich zbiorach: weterana Wojny Falklandzkiej fregatę HMS PLYMOUTH, trałowiec HMS BRONINGTON, okręt podwodny HMS ONYX, wrak niemieckiego okrętu podwodnego U 534 oraz latarniowiec (funkcjonowały one w ramach muzeum w Birkenhead). W planach WPT było przywrócenie nowemu nabytkowi stanu jaki prezentował na początku swojej służby. Jednym z pierwszych kroków ku temu było usunięcie wszystkich konstrukcji dodanych w trakcie pełnienia funkcji klubu nocnego, klubu kapitanów oraz jednostki wsparcia. Kolejnym krokiem było wystąpienie w 2006 roku o dotację z Funduszu Loterii Dziedzictwa Kulturowego na odbudowę i renowację jednostki. Zanim jednak udało się wypłacić jakiekolwiek fundusze, należące do Warship Preservation Trust muzeum zostało zamknięte po tym, jak zostało zmuszone do przeniesienia się w związku z zakończeniem przebudowy historycznych młynów sąsiadujących z jego dotychczasową siedzibą w East Float Dock w Birkenhead. Nie mogąc znaleźć nowego miejsca, Fundusz upadł, zaś prawa własności do jego kolekcji zostały przeniesione na rzecz Mersey Docks and Harbor Company Ltd., spółki zależnej Peel Group – dewelopera, który kupił tę działkę. LCT 7074 został przeholowany do nowego miejsca cumowania, gdzie na początku 2010 roku osiadł na dnie, co było następstwem zaniechania z powodu zagrożenia życia prac przy jego konserwacji oraz codziennego pompowania zęz. Przez cztery lata przebywania w stanie pół-zatopienia stan barki wyraźnie się pogarszał. W 2013 roku było już jasne, że LCT 7074 nie przetrwa długo w tym stanie. Kolejnym zagrożeniem dla jednostki było sprzedanie terenu, gdzie ona spoczywała (konieczne było jej podniesienie i przeniesienie w inne miejsce lub złomowanie). W tej sytuacji o pomoc do Narodowego Muzeum Królewskiej Marynarki Wojennej zwrócił się nieżyjący już Martin Heighton, prezes National Historic Ships UK (organizacji doradzającej rządom Wielkiej Brytanii, władzom lokalnym, organom finansującym i muzeom we wszystkich kwestiach związanych ze statkami historycznymi). W jego i NHS-UK ocenie zachowanie dla przyszłych pokoleń LCT 7074 ma bardzo wielkie znaczenie, ze względu na jej bezpośredni udział w lądowaniu w Normandii. W efekcie podjętych przez NHS UK działań LCT 7074 został włączony w skład Narodowej Floty Historycznej, otrzymując certyfikat nr 713. Narodowe Muzeum Królewskiej Marynarki Wojennej przejęło się losem barki ale przed podjęciem jakichkolwiek działań zleciło badanie mające ocenić, czy po burzliwej historii i czterech latach pół-zatopienia można ją jeszcze uratować. Do przeprowadzenia prac wynajęto dwie specjalistyczne firmy Cornet Technical Solutions i Salvesen UK, którzy w trakcie trwających dwa dni prac ocenili, że jednostkę da się uratować. W tej sytuacji Narodowe Muzeum Królewskiej Marynarki Wojennej wystąpiło z wnioskiem do Narodowego Funduszu Dziedzictwa Kulturowego o dotację na ratowanie zagrożonego zabytku, otrzymując w maju 2014 roku dotację 1 mln £ na wydobycie i transport LCT 7074 do Portsmouth. Mając już zabezpieczone środki finansowe Muzeum w czerwcu i lipcu podpisało kolejne umowy z dodatkowymi partnerami na przeprowadzenie prac (m.in. z właścicielem pływającego żurawia LARA 1 oraz niemieckim armatorem półzanurzalnego ciężarowca COMBIDOCK V). 15 października 2014 roku przy pomocy ww. żurawia rozpoczęła się operacja wydobycia barki, którą z powodzeniem zakończono pod koniec następnego dnia. 7 listopada formalny właściciel barki tj. Mersey Docks and Harbor Company Ltd. podarował jednostkę Narodowemu Muzeum Królewskiej Marynarki Wojennej. W międzyczasie na jednostce wciąż trwały prace przygotowujące ją do podróży do Portsmouth. 14 listopada jednostka została przeholowana do terminalu głębokowodnego, gdzie oczekiwać miała na przybycie ciężarowca. Do tego czasu pracownicy Salvesen UK usunęli z niej 50 ton gliny, 10 ton muszli i innych wodnych narośli. Dodatkowo usunięto też azbest z komina oraz zamontowano na niej tymczasowe osłony pokładu ładunkowego oraz belki wzmacniające konstrukcję. 25 na 26 listopada LCT 7074 została załadowana na pokład COMBIDOCK V, po czym rozpoczęła podróż do Portsmouth, przybywając na miejsce 30 listopada. Proces wyładunku jednostki na platformy samojezdne zakończył się 2 grudnia, zaś ona sama trafiła następnie do hali Fabrykacji Sekcji Kadłubowych, gdzie została osadzona na specjalnym podłożu. Mając już zabezpieczoną jednostkę Narodowe Muzeum przystąpiło następnie do obmyślania planów co do jej dalszych losów. Tu pomocne mogło być zarządzane przez miasto Portsmouth ulokowane w Southsea muzeum D-Day Story – jedyne muzeum w pełni poświęcone lądowaniu w Normandii na terenie Wielkiej Brytanii. W wyniku rozmów prowadzonych pomiędzy obiema stronami powstał projekt by umieścić LCT 7074 przy muzeum D-Day Story, co idealnie spięło by historię morskiej jak i lądowej części lądowania w Normandii. Pod koniec 2018 roku projekt ten uzyskał dotację w wysokości 5 mln £ z Narodowego Funduszu Dziedzictwa Kulturowego, który miał pokryć koszt renowacji i transportu barki do miejsca jej ekspozycji. Poza ww. dotacją udało się także pozyskać dodatkowy 1 mln £ od prywatnych sponsorów. Prace renowacyjne przy LCT 7074 rozpoczęły się na początku 2019 roku a niemal równolegle z nimi, w Southsea przy muzeum D-Day Story rozpoczęto budowę miejsca jego stałej ekspozycji, które w celu zapewnienia lepszych warunków do zwiedzani zakryto od góry falistym dachem. Kolejnym etapem prac miał być transport lądowy z terenów stoczni do Southsea, który jednak po głębszej analizie[3] zmieniono na transport wodny na barce na plażę w pobliżu muzeum i dalszy transport na platformie samojezdnej. Niestety gdy wszystko było już gotowe ostatnia faza operacji ratowania LCT 7074 tj. transport do miejsca ekspozycji napotkała kolejną trudność w postaci ograniczeń związanych z pandemią koronawirusa, które spowodowały przesunięcie terminu jej rozpoczęcia z maja na czerwiec a następnie na sierpień – ostatni termin przed jesienią i jej zmienną pogodą. Pięciodniowe okno pływowe okazało się ledwo wystarczające, bowiem w czwartek 21 sierpnia gdy barka o 2 w nocy znajdowała się tuż obok przygotowanego miejsca lądowania na plaży w Southsea, pojawiła się zła pogoda w związku z czym nie mogła ona dopłynąć do brzegu. Ostatecznie trzy noce później, podczas ostatniego wiosennego przypływu, barka przewożąca LCT7074 delikatnie osiadła na przygotowane podłoże. Od tego momentu rozpoczął się wyścig z czasem, aby bezpiecznie sprowadzić LCT 7074 na brzeg, zanim przypływ zepchnie barkę na głębszą wodę. O świcie zespoły inżynieryjne wkroczyły do akcji, montując tymczasowy stalowy most łączący barkę z brzegiem po czym przy pomocy platform samojezdnych SPMT przemieściły LCT 7074 na ląd Stąd przemieszczając się w dół Clarence Esplanade jednostka dotarła do przygotowanego miejsca jej stałej ekspozycji.

Przypisy:

[1] Czołgi wchodzące w skład 22 Brygady Pancernej z ww. 7 Dywizji.

[2] W kwietniu jako wsparcie wzięły one udział w Operacji Plunder – forsowaniu Renu i Operacji Anger – forsowaniu rzeki Ijssel.

[3] aby transport lądowy po ulicach Portsmouth był możliwy kadłub barki należało pociąć na kilka części.

* * *

Dane techniczne:
Wyporność (pusty / załadowany):	350 t. / 640 t.
Wymiary (d. x sz. x. z.):	57,13 x 11,83 x 1,22 m
Kadłub:	stalowy, podwójne dno
Liczba pokładów:	2
Napęd:	2 silniki wysokoprężne amerykańskiej firmy Sterling Admiral o łącznej mocy 2000 KM
Napęd:	2 śruby
Prędkość:	9,5 ~ 11.5 w.
Pojemność:	305 t. ładunku (m.in. do 5 czołgów)
Uzbrojenie:	2 x 1 armaty automatyczne Oerlikon kal. 20 mm
Uzbrojenie:	2 x I wyrzutnie Min Powietrznych z liną stalową służące do zwalczania nisko lecących samolotów
Urządzenia załadunkowe:	dziobowa rampa załadunkowa / wyładunkowa
Załoga	12 os.
Urządzenia pomocnicze:	umieszona na rufie kotwica Kedgehook wraz z wciągarką służąca do ściągania jednostki z plaży

* * *

Bibliografia:

Nick Hewitt - LCT 7074 D-Day Survivor, Pitkin Publishing 2020

www.nationalhistoricships.org.uk/register/713/lct-7074

www.tynebuiltships.co.uk/L-Ships/lct70741944.html

https://theddaystory.com/

* * *

HM LCT 7074 jak już wspomniano wyżej wchodzi w skład muzeum
D-Day Story ulokowanego w Southsea, jednej z dzielnic miasta Portsmouth (adres: Clarence Esplanade, Southsea, Hampshire, PO5 3NT). Muzeum jest otwarte codziennie od godziny 10:00 do 17:30 (w okresie październik – marzec do godziny 17:00) za wyjątkiem okresu Bożego Narodzenia. Ostatnie wejście do muzeum ma miejsce na godzinę przed jego zamknięciem. Więcej informacji na temat lokalizacji muzeum i nie tylko pod adresem https://theddaystory.com/plan-your-visit/find-us/. Bilet wstępu do muzeum i na pokład barki kosztuje (stan na maj 2024 r.): dla dorosłych £15.95 (przy zakupie przez internet £14.35), dla seniora (60+): £12.70 (£11.45 przy zakupie przez internet), dla studentów i dzieci: £8.00 (£7.20 przy zakupie przez internet), dla rodziny (do 2 dorosłych i do 3 dzieci): £39.75 98£35.80 przy zakupie przez internet), dzieci poniżej 5 roku życia wchodzą za darmo.

Zwiedzenie HM LCT 7074: wejście i wyjście odbywa się przez dziobową rampę (dostęp na nią ze schodów z poziomu ulicy lub usypanej rampy) na pokład ładunkowy, gdzie wyeksponowano dwa modele czołgów: czołg Grizzly - kanadyjska wersja amerykańskiego czołgu Sherman oraz brytyjski czołg Churchill w odmianie Crocodile. Z pokładu ładunkowego możemy dostać się do umieszczonych na tym samym poziomie na rufie pomieszczeń załogi oraz po drodze zobaczyć część, która kiedyś była maszynownią (niestety brak jest silników, które w trakcie adaptacji na klub zostały wymontowane). Następnie schodkami dostajemy się na górny pokład, gdzie możemy zapoznać się z mechanizmem podnoszenia / opuszczania rampy, wyrzutniami Min Powietrznych, wejść do umieszczonej na rufie nadbudówki, gdzie zaprezentowana nam jest sterówka, pomieszczenia oficerów, pentra po czym dostać się na pokład rufowy, możemy też korzystając ze schodni wejść na mostek oraz okrążyć komin mijając po drodze dwa stanowiska armat Oerlikon. Czas zwiedzania barki to maksymalnie 1 godzina.

HM LCT 7074 widziana z poziomu ulicy (aby powiększyć kliknij na zdjęcie)