Z cyklu jednostki pożarnicze ... (cz. 13) - FLORIAN ex HELENE

Opracowanie: Waldemar Danielewicz, Andrzej Patro.

FLORIAN – statek pożarniczy Zarządu Portu Szczecin

Niedawno do jednego z nas zadzwonił Pan Zbigniew Rybicki (archiwista i znawca tematu statków pożarniczych) podczas rozmowy telefonicznej zapytał o parowy statek pożarniczy FLORIAN. Zaczęliśmy szukać w swoich archiwach i okazało się, że materiał jest bardzo ciekawy i postanowiliśmy go opracować. W opracowaniu oparliśmy się o cztery podane poniżej publikacje i źródła własne.

Podczas drugiej wojny światowej praktycznie wszystkie porty Pomorza zostały poważnie zniszczone zarówno w infrastrukturze lądowej, jak i wodnej. Nie dość, że od 1943 roku były one bombardowane przez aliantów to dalszego dzieła zniszczenia dokonali wycofujący się Niemcy oraz wojska radzieckie. Kiedy ustalono ostatecznie granice Polski, Rosjanie dalej prowadzili demontaż ocalałych urządzeń wywożąc je do ZSRR. Odbywało to się za zgodą ówczesnego Rządu Polski, który zresztą miał nie wiele do powiedzenia. Podobnie było z zatopionymi wrakami statków, które podnoszone przez Radzieckie Oddziały Ratownicze, po uprzednich remontach były następnie odsyłane do Związku Radzieckiego lub zasilały porty niemieckie w radzieckiej strefie okupacyjnej. W ramach podziału majątku poniemieckiego Polska otrzymała od Rosjan nie wielką cześć taboru pływającego – były to głównie wraki, których spora część nie nadawała się do odbudowy. Jednym z podniesionych w 1945 roku przez radzieckie oddziały ratunkowe wraków był nieduży parowy holownik HELENE, który niespodziewanie dwa lata później trafił pod polską banderę.

FLORIAN ex HELENE

Zbudowany w Oppeln [Opole] w 1940 roku, nazwany „HELENE”, pływał jako holownik śródlądowy w Wasserbauamt, Küstrin [Kostrzyń]. W kwietniu 1945 roku zatopiony w porcie szczecińskim. We wrześniu tego samego roku wydobyty przez Radzieckie Oddziały Ratownicze [77 ASO]. Przyznany jako zdobycz wojenna stronie radzieckiej. Po remoncie, bez zmiany nazwy wykorzystywany do podnoszenia wraków na Odrze. W 1947 roku zarekwirowany przez Polskie Wojska Ochrony Pogranicza za przemyt ludności żydowskiej do radzieckiej strefy okupacyjnej. Załogę sowiecką po interwencjach Rosjan zwolniono natomiast sam holownik rozpoczął służbę w Wojskach Ochrony Pogranicza. Po roku przekazany Głównemu Urzędowi Morskiemu w Gdańsku - Ekspozyturze w Szczecinie i przemianowany na „FLORIAN”. Od 1948 roku w eksploatacji Szczecińskiego Urzędu Morskiego. W 1949 roku przebudowany na statek pożarniczy, wyposażony w działko wodne. Rok później eksploatowany przez Portową Straż Pożarną Zarządu Portu Szczecin. W 1954 roku Rosjanom zapłacono odszkodowanie i holownik stał się własnością Polski. .W trakcie służby w Zarządzie Portu Szczecin odbył kilka podróży śródlądowych holując barki do remontu do Wrocławia, Czarnkowa i Głogowa. Eksploatowany do 30 czerwca 1958 roku, złomowano go trzy lata później w 1961 roku.

*     *     *

Dane techniczne

Miejsce budowy :	Stocznia Oppeln [Opole] ( Niemcy )
Sygnał rozpoznawczy :	SODA
Port macierzysty :	Szczecin
Tonaż :	45 RT
Kadłub :	stal nitowany
Wymiary :	22,37 x 4,22 x 1.25 m
Napęd :	1 x maszyna parowa, podwójnego rozprężania, 2 cyl. Christiansen & Meyer, Hamburg rok produkcji 1940 nr. fabryczny 867,  moc: 100 KM
	Kotły parowe : 1 kocioł szkocki produkcji Chritiansen & Meyer Hamburg rok produkcji 1940, nr. Fabryczny 5294 ,ciśnienie robocze: 12.atm.
Pędnik :	1 śruba napędowa
Prędkość :	8 w
Załoga ;	5 ludzi - plus kilkuosobowa sekcja strażaków

*     *     *

Źródła publikacji:

Jerzy Miciński , Stefan Kolicki  -  Pod Polską Banderą  Wydawnictwo Morskie Gdynia 1962

Mieczysław Andrut – Pod Flagą Zarządu Portu Szczecin

Monografia portowego taboru pływającego Zarządu Portu Szczecin w latach 1950 – 1980; Szczecin 1980

Waldemar Danielewicz Polskie Holowniki Morskie 1920-2015; Porta Mare 2015

Ryszard Leszczyński Katastrofy i Wypadki Morskie Floty Pomocniczej PMH (1926 -2016); Fundacja Promocji Przemysłu Okrętowego i Gospodarki Morskiej  Gdańsk 2017

Źródła własne

*     *     *

Poniżej: statek pożarniczy FLORIAN, zdjęcia z archiwum Andrzeja Patro i Waldemara Danielewicza (aby powiększyć kliknij na zdjęcie) / Below: fire fighting unit FLORIAN, photos from archives of Andrzej Patro and Waldemar Danielewicz (to enlarge click on the photos).

Poniżej: rysunek - statek pożarniczy FLORIAN, autor Stefan Kolicki, źródło - patrz pkt. 1 bibliografii (aby powiększyć kliknij na zdjęcie) / Below: drawing - fire fighting unit FLORIAN, autor Stefan Kolicki (to enlarge click on the photos).