środa, 6 listopada 2024

Z cyklu okręty wojenne i jednostki pomocnicze ... cz. 102 - HMS BRISTOL - Ostani "Biały Słoń" Royal Navy

HMS BRISTOL (D 23) – brytyjski niszczyciel rakietowy, prototypowa jednostka klasy Bristol / Typ 82, który wraz z planowanymi siedmioma siostrami przewidziany były do zapewnienia osłony 4 nowym lotniskowcom typu CVA-01 (zarówno przeciwlotniczej jak i z.o.p.). Budowniczym okrętu była położona nad rzeką Tyne stocznia Swan Hunter. Ze względu na anulowanie w 1966 roku programu budowy nowych lotniskowców, zrezygnowano także z budowy pozostałych niszczycieli klasy 82, zaś wprowadzony do służby 31 marca 1973 roku HMS BRISTOL, ówcześnie największy okręt eskortowy Royal Navy (nieformalnie określany też jako krążownik oraz ze względu na rozmiar i koszty eksploatacji jako „Biały Słoń”) posłużył jako platforma testowa do oceny nowoczesnych rozwiązań techniki okrętowej. Jak już wspomniałem przez pierwsze lata służby HMS BRISTOL, ze względu na brak wizji co do jego wykorzystania operacyjnego (a tworzony był z myślą zapewnienia osłony nowym dużym lotniskowcom) pełnił funkcję jednostki testowej i treningowej. W trakcie pełnienia tej funkcji, w lutym 1974 roku u wybrzeży Walii na okręcie doszło do fatalnego w skutkach pożaru w przedziale turbin parowych, które uległy poważnemu uszkodzeniu. Pomimo tego tragicznego zdarzenia, korzystając jedynie z turbin gazowych jednostka zdołała ukończyć pomyślnie testy m.in. takich systemów uzbrojenia jak Ikara czy Sea Dart. Co ciekawe uszkodzone turbiny parowe naprawiono dopiero w 1976 roku a do tego czasu okręt poruszał się na turbinach gazowych. W 1979 roku okręt został doposażony w system ECM w postaci wyrzutni celów pozornych Corvus oraz w dwa pamiętające czasy II WŚ działka Oerlikon kalibru 20 mm. Dodatkowo w trakcie tego remontu, znajdujący się na rufie miotacz pocisków z.o.p. Limbo został zdemontowany, zaś studnia w której się on znajdował została wykorzystana jako basen. W 1980 roku dzięki możliwości przyjęcia na swój pokład dodatkowych członków załogi okręt został przystosowany do pełnienia roli jednostki flagowej – m.in. taką rolę HMS BRISTOL pełnił w trakcie ćwiczeń NATO pod kryptonimem Ocean Safari 81. Planowana na 1981 rok duża modernizacja okrętu ze względu na cięcia budżetowe została odwołana zaś on sam zgodnie z decyzją podjętą w 1982 roku miał zostać wycofany ze służby. Ostatecznie napięta sytuacja na Południowym Atlantyku w rejonie Falklandów spowodowała zmianę tych planów i HMS BRISTOL po szybkim remoncie (w jego trakcie studnia po moździerzu Limbo została przykryta stalową blachą, co pozwoliło na wykorzystywanie tego miejsca jako lądowiska zdolnego do przyjmowania nawet ciężkich śmigłowców z Chinookiem na czele) wyruszył na Południowy Atlantyk, wzmacniając zespół lotniskowca HMS HERMES (Task Group 317.8.) i biorąc następnie udział w Wojnie o Falklandy. 22/23 maja w kierunku jak się to później okazało fałszywych namiarów radarowych HMS BRISTOL wystrzelił dwa pociski Sea Dart. Po zakończeniu walk i odejściu do kraju lotniskowca HMS HERMES okręt przejął od niego funkcję jednostki flagowej brytyjskich sił operujących w pobliżu Falklandów, którą następnie pełnił do 17 września 1982 roku, kiedy to został zluzowany przez lotniskowiec HMS ILLUSTRIOUS. Po wojnie okręt pozostał w służbie (na co wpływ miały duże straty w jednostkach eskortowych jakie poniosła Royal Navy z rąk Argentyńczyków) będąc wykorzystywanym jako jednostka flagowa. Jeszcze w 1983 roku okręt przeszedł modernizację uzbrojenia, która polegała na zastąpieniu przestarzałych armat Oerlikon dwiema armatami CGM-A03 kal. 30 mm oraz dwiema armatami armaty GAM-B01 kal. 20 mm. 17 lipca 1984 roku tuż przed planowanym remontem na okręcie doszło do eksplozji kotła a w konsekwencji tego do ponownego uszkodzenia napędu parowego. Połączony z modernizacją remont HMS BRISTOL rozpoczął się we wrześniu 1984 rok i potrwał aż do lutego 1986 roku. W trakcie jego trwania m.in. z okrętu: usunięto system Ikara (według planów miały go zastąpić dwie potrójne wyrzutnie torped STWS-1, do czego jednak nie doszło), system wyrzutni celów pozornych Corvus został uzupełniony nowym systemem Loral-Hycor SRBOC oraz wymieniono radar typu 965 na nowszy typu 1022. W 1987 roku mający wciąż problemy z napędem okręt został włączony w skład dywizjonu szkoleniowego Dartmouth. W trakcie prac adaptacyjnych przystosowujących HMS BRISTOL do nowej roli wolne po zdemontowanych systemach Ikara i Limbo przestrzenie w kadłubie wykorzystano na dodatkowe pomieszczenia mieszkalne i sale lekcyjne. W tej roli okręt służył do 14 czerwca 1991 roku, kiedy to został wycofany ze służby. Wycofanie nie oznaczało jednak końca istnienia jednostki, która to w 1993 roku w ośrodku treningowym HMS EXCELLENT na Whale Island w Portsmouth zastąpiła HMS KENT w roli statycznego okrętu szkoleniowego. W tej funkcji dawny HMS BRISTOL wykorzystywany był aż do 28 października 2020 roku, kiedy to po raz ostatni został wycofany ze służby. Obecnie okręt przebywa w stoczni Portsmouth, która przygotowuje go do wyruszenia w ostatni rej do stoczni złomowej w tureckiej Aliadze. Pierwotne plany mówiły, że ma to nastąpić jesienią 2024 rok ale ze względu na konieczność usunięcia azbestu i zamontowania dodatkowego balastu termin wyruszenia w ostatni rejs przesunięto na wiosnę 2025 roku.

* * *

Historia budowy
Położenie stępki:	15.11.1967
Wodowanie	30.06.1969
Wcielenie do służby:	31.03.1973

* * *

Dane techniczne
Wyporność pełna	7.100 t.
Wymiary (d. x sz. x z.)	154,60 x 16,77 x 6.85 m
Kadłub:	stalowy, spawany
Napęd (COSAG – kombinowany parowo - gazowy)	2 kotły Babcock & Wilcox (każdy o ciśnieniu 49.2 kg/cm² i temperaturze 510˚C) zasilające w parę 2 turbiny parowe GEC każda o łącznej mocy 22.000 kW
	2 turbiny gazowe Bristol-Sidley Olympus TM1A o łącznej mocy 30.000 KM
	2 wały napędowe 2 śruby
Stery:	1
Prędkość:	28 ~ 30 węzłów
Zasięg:	5.750 Mm przy prędkości 18 węzłów
Wyposażenie pomocnicze:	generatory prądotwórcze o łącznej mocy 7.000 kW
Wyposażenie pomocnicze:	4 pary kadłubowych stabilizatorów fin.
Wyposażenie elektroniczne	1 radar przeszukiwania przestrzeni powietrznej Typ 965 (do 1984 roku)
	1 radar przeszukiwania przestrzeni powietrznej Typ 1022 (od 1984 roku)
	1 radar dozoru powietrznego i klasyfikacji celów typu 992Q
	2 x radary typu 909 kierowania strzelaniem pociskami Sea Dart
	1 x radar nawigacyjny typu 978 zastąpiony radarem typu 1006
	system zarządzania walką ADAWS-2
	1 x sonar poszukiwawczy typu 162M (pracujący na potrzeby systemu Ikara)
	1 x sonar wskazywania celu typu 184/184M (jw.)
	systemy wymiany danych Link 11 i Link 14
	systemy łączności satelitarnej WSC-3 UHF i Skynet SHF.
	telefon podwodny typ 185
Wyposażenie walki elektronicznej	system UAA-1
	systemy zagłuszania typu 970
	2 x VIII lufowe wyrzutnie celów pozornych Knebworth/Corvus
	6 x IV lufowych wyrzutni celów pozornych Loral-Hycor Mk.36 SRBOC
	system zakłócania torped typu 182
Uzbrojenie	1 x I uniwersalna armata Vickers Mk.8 kal. ~ 114 mm/55
	2 x I armaty automatyczne Oerlikon kal. 20 mm (od 1979 do 1983 roku)
	2 x II armaty automatyczne Oerlikon/BMARC model GCM-A03 kal 30 mm (od 1983 roku)
	2 x I armaty automatyczne Oerlikon/BMARC GAM-B01 kal. 20 mm (od 1983 roku).
	1 x II wyrzutnia Mk.30 Mod. 0 dla pocisków przeciwlotniczych GWS-30 Sea Dart (okrętowy zapas pocisków do 40 szt.)
	1 x I wyrzutnia pocisków z.o.p. GWS-40 Ikara (do 1984 roku, okrętowy zapas pocisków do 24 szt.)
	1 x III moździerz bomb głębinowych Mk.10 Limbo kal. 305 mm (do 1979 roku)
Wyposażenie lotnicze	brak, po usunięciu moździerza Limbo i zaspawaniu studni w której się on znajdował w 1979 roku na rufie powstało miejsce zdolne do przyjmowania śmigłowców.
Załoga	397 os.