ORP BAŁTYK (Z-1) – zbiornikowiec paliwowy projektu
ZP-1200 (od 2000 r. zmiana oznaczenia projektu na ZP-1200M) zbudowany przez
Stocznię Marynarki Wojennej w Gdyni (część wielkogabarytowych elementów
konstrukcji powstała w Stoczni Gdańskiej im. Lenina) jako prototyp mającej
liczyć łącznie 4 jednostki serii zbiornikowców przeznaczonych dla Polskiej
Marynarki Wojennej (ze względów finansowych z budowy trzech pozostałych zrezygnowano).
Twórcą projektu zbiornikowca jest Centrum Badawczo – Rozwojowe Żeglugi
Śródlądowej „Navicentrum” z Wrocławia (numer projektu: 3819, główny projektant mgr
inż. Kamil Rogalski) zaś jego głównym zadaniem jest zaopatrywanie innych
okrętów w paliwa i smary (od 2000 roku także i w słodką wodę) zarówno w portach
jak i na morzu oraz transport i przechowywanie w/w materiałów. W trakcie 26
lat służby okręt przeszedł trzy modernizacje: pierwszą w roku 2000 –
dostosowującą okręt do współpracy z jednostkami NATO, drugą w latach 2005 –
2006 – kiedy to zainstalowano podest do obsługi systemu RAS oraz zmodernizowano
wyposażenie radiowe i nawigacyjne (nowy radar nawigacyjny) oraz trzecią w
latach 2015 – 2016, w trakcie której oprócz przeglądu, remontu i modernizacji
posiadanego wyposażenia na śródokręciu zainstalowano maszt paliwowy RAS,
zwiększając w ten sposób jego zdolność do zaopatrywania w ruchu jednostek z
jednej do trzech (do tej pory burtowe podawanie paliwa na okręty odbywało się tylko
i wyłącznie podczas postoju). Swoją służbę ORP BAŁTYK zaczął w szeregach 45
Dywizjonu Pomocniczych Jednostek Pływających podlegających Komendzie Portu
Wojennego Gdynia-Oksywie, który w późniejszym okresie został przeformowany w Dywizjon
Pomocniczych Jednostek Pływających Komendy Portu Wojennego Gdynia-Oksywie. Z
ważniejszych wydarzeń w życiu ORP BAŁTYK warto wspomnieć o udziale:
- czerwiec 1998
r. – w krajowych ćwiczeniach REKIN 98, rejon: Południowy Bałtyk,
- 2 sierpień –
3 sierpień 1999 r. – w ćwiczeniach typu PASSEX ze Stałym Zespołem Sił Morskich NATO
na Atlantyku; wraz z: niszczycielem ORP WARSZAWA, okrętem podwodnym ORP DZIK oraz
trzema trałowcami, rejon: Morze Bałtyckie,
- 4 czerwiec –
16 czerwiec 2000 r. – w międzynarodowych ćwiczeniach BALTOPS 00, wraz z:
korwetą ORP KASZUB, małymi okrętami rakietowymi: ORP ORKAN, ORP GÓRNIK i ORP
ROLNIK, niszczycielem min ORP MEWA oraz trałowcami: ORP GOPŁO i ORP ŚNIARDWY,
rejon Morze Bałtyckie,
- 1 czerwiec –
18 czerwiec 2001 r. – w międzynarodowych ćwiczeniach BALTOPS 01, wraz z: trałowcami,
ORP JAMNO i ORP BUKOWO, korwetą ORP KASZUB, małymi okrętami rakietowymi ORP
ROLNIK i ORP GÓRNIK oraz okrętem podwodnym ORP WILK, rejon: Morze Bałtyckie,
- lipiec 2001 r.
– w ćwiczeniach typu PASSEX ze Stałym Zespołem Sił Morskich NATO;
wraz z: korwetą ORP KASZUB, małymi okrętami rakietowymi: ORP GÓRNIK i ORP
METALOWIEC, okrętem podwodnym ORP DZIK oraz okrętem ratowniczym ORP LECH,
rejon: Morze Bałtyckie,
- maj 2014 r. – w krajowych ćwiczeniach REKIN 04, rejon: Morze Bałtyckie,
- 11 czerwiec
– 15 czerwiec 2007 r. – w krajowych ćwiczeniach SMER/MEDEX 07, wraz z: okrętem
podwodnym ORP SĘP, okrętami ratowniczymi ORP LECH i ORP ZBYSZKO, korwetą ORP
KASZUB, okrętem hydrograficznym ORP HEWELIUSZ, holownikiem H-9, kutrem
transportowym K-9 oraz dwoma śmigłowcami: Mi-14 PŁ i W-3RM „Anakonda”,
- 23 maj – 27 maj 2011 r. – w krajowych ćwiczeniach REKIN 11, rejon: Morze Bałtyckie,
- 25 wrzesień
– 27 wrzesień 2012 r. – w polsko – francuskich manewrach o kryptonimie „Burza”,
wraz z: fregatą ORP GEN T KOŚCIUSZKO, małym okrętem rakietowym ORP ORKAN oraz
niszczycielem min ORP FLAMING,
- 30 czerwiec
2013 r. – w uroczystej paradzie floty na redzie Gdyni z okazji Święta Marynarki
Wojennej,
- 18 wrzesień – 22 wrzesień 2017 r. – w ćwiczeniach OSTROBOK 17, rejon: Zatoka Gdańska, Morze Bałtyckie,
- wrzesień – październik 2017 r. – w morskiej fazie międzynarodowych ćwiczeń DRAGON 17, rejon: Morze
Bałtyckie,
- 29/31 styczeń 2018 – w ćwiczeniach typu PASSEX ze Stałym Zespołem Sił Morskich NATO, wraz z: fregatami ORP GEN K PUŁASKI i ORP GEN T KOŚCIUSZKO, małymi okrętami rakietowymi ORP GROM i ORP PIORUN oraz okrętem podwodnym ORP BIELIK, rejon: Morze Bałtyckie,
- 20/24.03.2018 – w ćwiczeniach typu PASSEX ze Stałym Zespołem Sił Morskich NATO, wraz
z: fregatami ORP GEN K PUŁASKI i ORP GEN T KOŚCIUSZKO, korwetą ORP KASZUB i małymi okrętami
rakietowymi ORP GROM i ORP PIORUN,
rejon: Morze Bałtyckie.
* * *
ORP BAŁTYK (Z-1) – a fuel tanker project ZP-1200 (in 2000 the designation
was changed to: ZP-1200M) built by the Naval Shipyard in Gdynia (part of the
large-size construction elements was built in the Lenin Shipyard in Gdansk) as
a prototype unit of a total 4 tanker series for the Polish Navy (due the financial
reasons the construction of remaining three were cancelled). The author of the
tanker project is the Inland Shipping Research & Development Center
“Navicentrum” from Wroclaw (project number: 3819, main designer mgr inż. Kamil
Rogalski) and its main task is to supply other ships with fuels and lubricants
(from 2000 also in fresh water) both in ports and at sea as well as transport
and storage above-mentioned materials. During the 26 years in service, the ship
underwent three modernizations: the first in 2000 – adapting the ship to
cooperation with NATO units, the second in 2005 – 2006 – when the platform for
operating the RAS system was installed and radio and navigation equipment modernized
(new navigation radar) and third in 2015 – 2016, during which, in addition to
the inspection, renovation and modernization of its equipment, a RAS fuel mast
was installed, thus increasing its ability to supply in move from one to three
units (so far the shipment of fuel/ammunition to ships by side-by-side method
took place only during a stopover). The ORP BAŁTYK began his service in the
ranks of the 45th Auxiliary Floating Units Squadron subordinated to the
Gdynia-Oksywie Naval Base Command, which was later reformed into the Auxiliary
Floating Units Squadron Gdynia-Oksywie Naval Base. Of the more important events
in the life of ORP BAŁTYK, it is worth mentioning participation:
- June 1998 – in the domestic
exercises REKIN 98, area: Southern Baltic,
- August 2 – August 3, 1999 – in
the PASSEX type exercises with the NATO Standing Naval Force Atlantic team;
together with: destroyer ORP WARSZAWA, submarine ORP DZIK and three
minesweepers, area: Baltic Sea,
- June 4 – June 16, 2000 – in
the international exercises BALTOPS 2000, together with: corvette ORP KASZUB,
small missile vessels: ORP ORKAN, ORP ROLNIK, ORP GÓRNIK, minehunter MEWA and
minesweepers ORP GOPŁO and ORP ŚNIARDWY, area: Baltic Sea,
- June 1 – June 18, 2001 – in
the international exercises BALTOPS 2001, together with: corvette ORP KASZUB,
small missile vessels: ORP ROLNIK and ORP GÓRNIK, submarine ORP WILK and
minesweepers ORP JAMNO and ORP BUKOWO, area: Baltic Sea,
- July 2001 – in the PASSEX type
exercises with the NATO Standing Naval Force Atlantic team; together with: corvette
ORP KASZUB, small missile vessels: ORP METALOWIEC and ORP GÓRNIK, submarine ORP
DZIK and rescue ship ORP LECH, area: Baltic Sea,
- May 2004 – in the domestic exercises REKIN 04, area: Baltic Sea,
- June 11 – June 15,2007 – in
the domestic SMER/MEDEX 07 exercises, together with: submarine ORP SĘP, rescue
vessels: ORP LECH and ORP ZBYSZKO, corvette ORP KASZUB, hydrographic vessel ORP
HEWELIUSZ, transport unit K-9 and two helicopters: Mi-14PŁ and W-3RM
“Anakonda”,
- May 23 – May 27, 2011 – in the domestic exercises REKIN 11, area: Baltic Sea,
- September 25 – September 27,
2012 – in the Polish – French maneuvers codename “Burza”, together with: the frigate ORP
GEN T KOŚCIUSZKO, small missile vessel ORP ORKAN and minehunter ORP FLAMING,
area: Baltic Sea,
- June 30, 2013 – in the fleet
parade on the roadstead of the Gdynia on the occasion of the Navy`s Fest,
- September 18 – September 22, 2017 – in the domestic exercises OSTROBOK 17, area: Gulf of Gdansk, Baltic Sea,
- September – October 2017 – in the
maritime stage of the international exercises DRAGON 17, area: Baltic Sea.
- January 29/31, 2018 – in the PASSEX type
exercises with the Standing NATO Maritime Group 1, together with: the frigates: ORP GEN K PUŁASKI and ORP
GEN T KOŚCIUSZKO, small missile vessels ORP GROM and ORP PIORUN and submarine ORP BIELIK,
area: Baltic Sea,
- March 20/24, 2018 – in the PASSEX type
exercises with the Standing NATO Maritime Group 1, together with: the frigates: ORP GEN K PUŁASKI and ORP
GEN T KOŚCIUSZKO, corvette ORP KASZUB and small missile vessels ORP GROM and ORP PIORUN,
area: Baltic Sea.
* * *
Jednostki
projektu ZP-1200/ZP-1200M: / Units Project ZP-1200/ZP-1200M:
- ORP BAŁTYK –
wodowanie: / launched: 27.04.1989 , wcielenie do służby: / commissioned: 11.03.1991,
matka chrzestna / godmother: Janina Chruścik.
* * *
Dowódcy ORP BAŁTYK / ORP
BAŁTYK commanders:
- 11.03.1991 – 28.05.1997 - kpt.
mar. / lt. Marek
Szwarc,
- 28.05.1997 –
26.04.2002 – kpt. mar. / lt. Piotr Orłowski,
- 26.04.2002 –
30.06.2004 – kpt. mar. / lt. Sławomir Dobrosielski,
- 30.06.2004 –
09.08.2011 – kpt. mar. / lt. Aleksander Jezielski,
- 09.08.2011 –
03.04.2017 – kpt. mar. / lt.Krzysztof Duszyński,
- 03.04.2017 -
? – kpt. mar. / lt. Sławomir Gronowski,
* * *
Dane
techniczne / Technical data:
- Wyporność (pełna): /
Displacement (full): 2984 tony / tons,
- Wymiary (d.
x s. x z.): / Dimensions (l. x b. x d.): 84,75 x 13,07 x 4.80 m,
- Kadłub: / Hull:
- typ: / type:
jedno poszyciowy z częściowo podwójnym dnem posiadający wzmocnienia lodowe /
single hull party double bottom and ice strengthening,
- materiał: / material: stal
(typ: St41B, St41A) / steel (type: St.41B, St41A)
- przedziały
wodoszczelne: / watertight compartments: 10,
- Napęd: / Propulsion:
spalinowy / diesel,
- 2 x 8
cylindrowe silniki diesla / 2 x 8 cylinders diesel engines: Cegielski – Sulzer
8ASL25D każdy o mocy / each power 1480 kW (2010 KM / HP),
- 2 śruby nastawne / 2
controllable pitch propellers ,
- Urządzenia
sterowe: / Steerling equipment:
- 2 stery,
- 1 dziobowy
ster strumieniowy N1.1o mocy 110 kW / 1 x N1.1 bow thruster with Power: 110kW,
- Prędkość: /
Speed: 15.7 węzła / knots,
- Zasięg: /
Range: 5400 Mm przy prędkości 10 w. / 5400 Sm at speed 10 kn.,
- Wyposażenie
elektroniczne: / Electronic equipment:
- 1 radar
nawigacyjny / 1 navigation radar:,
- 1 pomocniczy
radar nawigacyjny / 1 aux. navigation radar,
- system
rozpoznawczy swój obcy / IFF system,
- żyrokompas / gyrocompass:
Sperry Marine Navigat X Mk.1.,
- kompas magnetyczny / magnetic
compass: Lilley & Gillie Mk2000S Binnacle,
- Uzbrojenie: / Armament:
- 2 x II zestawy artyleryjskie
ZU-23-2M Wróbel I kal. 23 mm / 1 x II artillery sets ZU-23-2M Wrobel I cal 23
mm,
- Wyposażenie
do zaopatrywania w morzu: / Replenishment at sea equipment:
- liczba
stanowisk zaopatrzeniowych: / number of supply stations: 3 (2 burtowe i 1
rufowe / 2 side and 1 stern),
- 1 maszt
systemu zapatrywania w morzu / 1 x RAS system mast,
- Przestrzeń
ładunkowa i ilość zabieranego ładunku pojemność: / Cargo space & capacity:
- 6 zbiorników
(całkowita objętość: 1300 m3) na 1184 t. oleju napędowego / 6 tanks (volume:
1300 m3) for 1185 t. of diesel oil,
- 4 zbiorniki (objętość każdego
25 m3) na 102 t. oleju smarnego / 4 tanks (volume of each: 25 m3) for 102 t. of
lube oil,
- 2 zbiorniki
na 102 t. słodkiej wody / 2 tanks for 102 t. of fresh water,
- 1 zbiornik (objętość: 30 m3)
na 28 ton zużytego oleju / 1 tank (volume 30m3) for 28 t. of used oil,
- 1 dziobowa
ładownia na 10 – 20 beczek oleju smarnego / 1 bow hold for 10 -20 barrels of
lube oil,
- Załoga /
Crew: 35 os / pers
* * *
Bibliografia
/ Bibliography:
* * *
Poniżej
zdjęcie: ORP BAŁTYK (Z-1) z czerwca 1996 r. (aby
powiększyć kliknij na zdjęcie) / Below photo of the ORP BAŁTYK (Z-1) from June 1996 (to enlarge click on the photo):
Poniżej
zdjęcia ORP BAŁTYK (Z-1) z lutego i czerwca 2012 r. (aby
powiększyć kliknij na zdjęcie) / Below photos of the ORP BAŁTYK (Z-1) from February and June 2012 (to enlarge click on the photo):
Poniżej
zdjęcie: ORP BAŁTYK (Z-1) z kwietnia 2017 r. (aby
powiększyć kliknij na zdjęcie) / Below photo of the ORP BAŁTYK (Z-1) from April 2017 (to enlarge click on the photo):
Poniżej
zdjęcia ORP BAŁTYK (Z-1) z 28 Listopada 2017 r., wykonane w Gdyni (aby
powiększyć kliknij na zdjęcie) / Below photos of the ORP BAŁTYK (Z-1) from November
28, 2017, took in Gdynia (to enlarge click on the photo):
Poniżej
zdjęcie ORP BAŁTYK (Z-1) z 17 Sierpnia 2018 r., Gdynia, autor Pan Andrzej Patro (aby
powiększyć kliknij na zdjęcie) / Below photo of the ORP BAŁTYK (Z-1) from August 17, 2018, Gdynia, author Mr. Andrzej Patro (to enlarge click on the photo):
Poniżej
zdjęcia ORP BAŁTYK (Z-1) z 27 Lutego 2019 r., Gdynia, autor Pan Andrzej Patro (aby
powiększyć kliknij na zdjęcie) / Below photos of the ORP BAŁTYK (Z-1) from February 27, 2019, Gdynia, author Mr. Andrzej Patro (to enlarge click on the photo):
Poniżej
zdjęcie ORP BAŁTYK (Z-1) z 21 Stycznia 2022 r., Gdynia, autor Pan Andrzej
Patro (aby
powiększyć kliknij na zdjęcie) / Below photo of the ORP BAŁTYK (Z-1)
from January 21, 2022, Gdynia, author Mr. Andrzej Patro (to enlarge
click on the photo):
